 |
АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ЦИФРЛАНДЫРУ ЖӘНЕ АРХИВТЕР БАСҚАРМАСЫНЫҢ «АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК АРХИВІ» КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ |
|
АҚМОЛА ОБЛЫСЫ ЦИФРЛАНДЫРУ ЖӘНЕ АРХИВТЕР БАСҚАРМАСЫНЫҢ «АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК АРХИВІ» КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ |
Бекiтемiн
Ақмола облысының мемлекеттiк
архив директоры
________________ Т. Батырханов
___________________2019 жыл
Ақмола облысының мемлекеттiк архивiнiң 2020 жылға
жұмыс жоспары
КIРIСПЕ
2020 жылы Ақмола облысының мемлекеттiк архивiнiң барлық қызметi архив iсiн одан әрi дамытуға және жетiлдiруге, Ұлттық мұрағат қорының құжаттарының сақталуын қамтамасыз етуге, сақталған құжаттарға ғылыми-анықтамалық аппарат құруға және жетiлдiруге, оларды толық пайдалануға, орындалған жұмыстарды ғылыми-әдiстемелiк қамтамасыз етуге бағытталған.
Ғылыми-әдiстемелiк әзiрлемелер, ақпараттық құжаттар, мақалалар, жинақтар, фотоқұжаттар көрмесiнiң тақырыптық және көрме жоспарлары, семинарлық жоспарлар, есте қаларлық және айтулы даталардың жылдық күнтiзбесi архивтың сараптамалық комиссиясының отырыстарында қаралады. Сонымен қатар , фотоқұжаттардың тiзiмiн жасау тәсiлi туралы әдiстемелiк ұсыныстың жобасы жасалады.
1. Қазақстан Республикасы Ұлттық архив қоры құжаттарының сақталуын қамтамасыз ету және мемлекеттiк есепке алу
2020 жылы құжаттарды мемлекеттiк есепке алу және сақталуын қамтамасыз ету бөлiмiнiң қызметi жергiлiктi атқару органдардың және архивтер мен құжаттаманы басқару жөнiндегi уәкiлеттi мекемелердiң, Президенттiң нормативтiк құқықтық актiлерiн, өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген «Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы» заңын жүзеге асыруға бағытталады.
Сақтауды қамтамасыздандыру мақсатында архивты техникалық жабдықтандыру және материалды — техникалық базасын нығайту бойынша жұмысы жалғастырылады. Қағаз негiзiндегi 210 сақтау бiрлiгiнiң күйi жақсартылады, оның iшiнен 300 парағы қалпына келтiрiлдi, осы жұмыспен келесi қорлар қамтылады:
- қ.№ 39 «Макинка облыстық атқару комитетi»;
- қ.№ 41 «Приречный облыстық атқару комитетi»
- қ.№ 47 «Совторгфлот» кеңестiк сауда флотының Атбасар агенттiгi»
- қ.№ 53 «Атбасар уездiк сатып алу конторасы»
- қ № 54 «Мариновка сатып алу конторасы», Мариновка селосы,Атбасар уезi»
- қ № 60 «Новочеркасское пошта бөлiмi», Новочеркасское селосы, Атбасар аймағы»;
- қ.№ 629 «Ақмола облыстық бiлiм басқармасы»;
- қ. № 1149 «Ақмола облыстық мемлекеттiк кәсiпорны «Фармация»
- қ. № 1239 «Ақмола авиа» АҚ (Целиноград бiрлескен авиа отряды )
- қ. № 3260 «Кокшетау облыстық партия комитетi»
- қ. № 3265 «Кокшетау облыстық партия комитетi»
(Қосымша 1) ( №№ 39, 41, 47, 53,54,60,1149,1239,3260,3265 т.б.) — 160 сақтау бiрлiгi тiгiледi.
10000 iстi картондау көзделiп отыр қ. № 378,1340,1345,1346,1348,1449,1331,
1052,1046,1052,1053,1060,1070,1036. (Қосымша 2 )
Өшiп бара жатқан 30 парақтың мәтiнiн қалпына келтiру, осы жұмыс қ. № 118 «Атбасар уездiк аштықтан құтылу жөнiндегi комиссия, Атбасар» қаласы, № 115 «Атбасар уездiк атқару комитетi».
Қорлар: № 1669 «Ақмола облыстық маслихат аппараты», № 1389 «Құрылысшылар кәсiподағының Көкшетау уездiк бөлiмi» аса құнды құжаттардың 25 сақтау бiрлiгi айқындалады. (Қосымша 3).
Жеке құрам бойынша және басқару құжаттарының 20000 iсiнiң, күйi мен барына тексерiс өткiзу жоспарланып отыр. Келесi қорлар iстерiнiң күйi мен барына тексерiс өткiзiледi: қ. № П-3260 «Қазақстан Компартиясының Көкшетау облыстық комитетi» және фотоқұжаттар. (Қосымша 4).
Көкшетау қаласының мемлекеттiк архивтың берiлген қорлардың iстерiн
қайта шифрлау жөнiндегi жұмысы жалғастырылады. Бұл келесi қорлар: № П-3260 барлығы 20000 сақтау бiрлiгi.
Жоспар бойынша ғылыми — анықтамалық аппаратының өңделуi және жетiлдiруi бойынша жұмыс жүргiзiледi. Осы жыл ағымында келесi қорлар тiзiмдемесiнiң өңделуi бойынша жұмыс жалғастырылады. П- 3262 қор. «Енбекшилдер аудандық компартия комитетi, Степняк қ. Енбекшилдер ауданы» 2262 сақтау бiрлiгi, П-3265 «Көкшетау қалалық компартия комитетi, Көкшетау қ, Көкшетау облысы» -15213,фотонегативтер 1000, АҚҚ-1525. (Қосымша 4).
Есеп беру кезеңiнде 140 қордың есептiк құжаттар жинағын салыстыру жалғастырылады.
1949 — 1954 жылдардағы қ. № П-60 «Қазақстан компартиясының Атбасар аудандық комитетi» бiрiншi тоқсанда 294 сақтау бiрлiгi қайта өңделедi, төртiншi тоқсанда 294 сақтау бiрлiгi, Қор барлығы — 588 сақтау бiрлiгi.
1935-1991 жылдардағы Атбасар ауданы бастапқы партия ұйымдарының топтамасын құру жұмысы жалғасын табады, 469 сақтау бiрлiгi қайта өңделедi.
Жылға барлығы: 1057 сақтау бiрлiгi.
Архив сақтауындағы, сақтау мерзiмi уақытша құжаттарына құндылық сараптамасын өткiзу және бүгiнгi күнi тәжрибелiк және тарихи маңыздылығын жоғалтқан, сақтау мерзiмi бiткен iстердi актiлеу көзделiп отыр. Белгiленген жұмыс түрiмен жыл ағымында 2013 жылы барлығы — 225 сақтау бiрлiгi:
Қ .1597 «Балалардың құқықтарын қорғау департаментi»-15 с.б.,қ.1599 «
Ақмола облысының мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi департаментi»--167 с.б.,қ.1611 «Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлiгiнiң Есiл ауданаралық балық шаруашылығы бассейндiк инспекциясы»- 43 с.б.
«Архивтық қор» бағдарламасына партиялық № П-504 — № П- 1895 — 200 қор енгiзiледi.
Электрондық ХL бағдарлама тiзiм енгiзiледi — 8000 сақтау бiрлiгi, Word бағдарлама 120 қор карточкаларды жұмыс жалғастырады.
Ғылыми-анықтамалық аппаратты СТӘК, СК толықтыруларына, құрастыруға және қорытындыларға тексеру.
Жыл бойында түскен қорларға карточкалар құрау, архив паспорты жұмысы жалғастырады.
Мекемелердiң, ұйымдардың және кәсiпорындардың кұжаттарын мемлекеттiк сақтауға алу, архив қоймасынан архив қызметкерлерiне iстер беру жыл бойы жүргiзiледi.
Екiншi тоқсан бойынша «Әбутәлiпов Айдос-белгiлi өлкетанушы,қоғам қайраткерi» тақырыбында жеке тегi жөнiндегi құжаттар жинастыру жұмысы жүргiзiледi, және бейне мен фото құжаттардың тiзiмдерi жасалады.
«Дезинфекция Көкшетау» ЖШС қызметiмен ай сайын мұрағат қоймаларында дезинфекциялық және дезинсекциялық тазалау жұмысы жүргiзiледi. Керектi температуралық — ылғалдылық және санитарлық — гигиеналық режимiн ұстап тұру жоспарланып отыр. Әр тоқсан сайын санитарлық күндерiн өткiзу, аспаптардың көрсетулерiне тұрақты бақылау жасау. Iстелiнген жұмыс жөнiнде тұрақты есебiн жүргiзу.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық архив қорының қалыптасуы. Мекемелер, ұйымдар мен кәсiпорындар iс жүргiзуiндегi құжаттарды ұйымдастыру және ведомстволық архивтерге ұйымдастырушылық-әдiстемелiк басшылық жасау
Бөлiмде 2020 жылға тұрақты сақтаудағы басқару құжаттамасының 800 iсiн, азаматтардан 50 құжат, 25 фотоқұжаттар және 10 бейнеқұжат қабылдау жоспарланып отыр.
Әдiстемелiк және практикалық көмек көрсету, 19 iстер номенклатурасы және бiр iстер номенклатурасы әзiрленедi, ведомстволық архив және сараптау комиссиясы туралы 20 ереже.
Көлiк саласында, сәулет, ауыл шаруашылығы, құрылыс, қорғау және мониторинг қоршаған ортаны қорғау, прокуратура, сот, қаржыландыру, корпорацияның азаматтар үшiн үкiмет, бiлiм беру, денсаулық сақтау, мәдениет, дене шынықтыру және спорт саласында 20 семинар өткiзiледi: ғылыми-техникалық құжаттарды өңдеу, жеке құрам бойынша және ведомстволық мұрағатқа тапсыру, iстер номенклатурасын, ұйымның сәйкес жаңа типтiк тiзбесi тақырыптары бойынша.
Бөлiммен тұрақты негiзде жеке құрам бойынша және тұрақты сақтаудағы құжаттарды өңдеу бойынша, iстер номенклатурасын жетiлдiру мақсатында практикалық және әдiстемелiк көмек көрсетiледi. Бөлiммен жүргiзiлетiн болады тұрақты негiзде жұмыс бойынша ақылы қызмет көрсету. 2020 жылға 4 мекеменiң ҒТО жоспарлануда, 1 млн. 200 мың теңгеге,яғни:
- «Акмола облыстық филиалы АҚ «Республикалық телерадиокорпорация «Казахстан»
- «Ақмола облысының энергетика және тұрғын үй — коммуналдық шаруашылық басқармасы»
- «Ақмола облысы денсаулық сақтау басқармасының жанындағы «Көпбейiндi облыстық ауруханасы» Шаруашылық жұргiзу құқығындағы МКК
- «Азаматтарға арналған үкiмет» мемлекеттiк корпорациясы» коммерциялық емес акционерлiк қөғамының филиалының.
3. Құжаттарды пайдалану және беру бөлiмi
2020 жылы құжаттарды пайдалану және беру бөлiмiнiң қызметi қоғамды, мемлекеттiк органдарды ретроспективтi ақпаратпен қамтамасыз етуге, азаматтардың заңды мүдделерiн қанағаттандыруға және қорғауға бағытталатын болады.
Қазақстан Республикасының азаматтары мен ұйымдарынан, сондай-ақ жақын және алыс шетелдерден келетiн әлеуметтiк-құқықтық, тақырыптық және генеалогиялық сипаттағы өтiнiштердi тiркеу және орындау бойынша жұмыстар жалғасады.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрiнiң 2015 жылғы 17 сәуiрдегi № 138 «Архив саласындағы мемлекеттiк қызметтер стандарттарын бекiту туралы» бұйрығымен өзгертiлген «Архивтiк анықтамаларды, архив құжаттарының немесе архивтiк анықтамалардың көшiрмелерiн беру» мемлекеттiк қызмет стандартымен реттелетiн сұрауларға ерекше назар аударылады. Осы мақсатта электрондық үкiмет порталы арқылы архивтiк ақпарат алудың артықшылықтары туралы халық арасында ақпараттық-түсiндiру жұмыстары жүргiзiлетiн болады.
Бұқаралық ақпарат құралдарында, облыстық мемлекеттiк архивтiң сайтында азаматтардың жеке кеңестерi арқылы ықтимал алушыларға архивтiк ақпарат, архив құжаттарының көшiрмелерiн алу мүмкiндiгi туралы ақпараттандыру жұмыстары жалғасады. Азаматтарға арналған Үкiметтiң Азаматтық кодексi арқылы келiп түскен өтiнiштердi өңдеудегi қателiктердiң алдын алу мақсатында Халыққа қызмет көрсету орталықтарының қызметкерлерi үшiн 4 семинар өткiзiледi. Сондай-ақ, Халыққа қызмет көрсету орталықтарында бөлiм «Архивтiк анықтамаларды, архив құжаттарының немесе архив үзiндiлерiнiң көшiрмелерiн беру» мемлекеттiк қызметiн халық арасында кеңiнен тарату, сондай-ақ электрондық үкiмет порталы арқылы облыстық мемлекеттiк архивке келiп түскен сұраныстардың санын көбейту мақсатында «Халыққа қызмет көрсету орталығында Ақмола облысының мемлекеттiк архивi» атты 4 акция өткiзедi.
Облыстық бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттiк қызметтер туралы 4 мақала, облыстық мемлекеттiк архивтiң құжаттарына 2 мақала жариялау жоспарлануда.
Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының архив iсi саласындағы заңнамасына сәйкес және Ақмола облысының мәдениет, архивтер және құжаттамалар басқармасы басшысының 2019 жылғы 22 сәуiрдегi № 19 бұйрығымен бекiтiлген, ақылы негiзде азаматтардың нақты және шежiрелiк өтiнiштерiн орындайды. Негiзгi мiндет — сұраныстардың сапалы орындалуына қол жеткiзу: толықтығы, сенiмдiлiгi, уақтылылығы, мұрағаттық ақпарат мәтiндерiн ұсынудағы дұрыстық.
Архивтiң оқу залында пайдаланушыларды, архив құжаттарын зерттеушiлердi — Қазақстан Республикасының және шетел азаматтарын, зерттеушiлердi, студенттердi, магистранттарды тiркеу және жүргiзу жұмыстары жалғасады.
Қазақстан Компартиясы Целиноград облыстық комитетiнiң аға қызметкерлерiне арналған жеке анықтамалықты құрастыру жұмыстары жалғасады, 600 iс тiзiмделiп, 1000 карта жасалады.
4. Ақпараттық технологиялар бөлiмi
2020 жылға ақпараттық технологиялар бөлiмiнде мынадай жұмыстар жүргiзу жоспарланып отыр:
1. Архивтiк құжаттарды сканерлеу саны -2800 сақтау бiрлiк., көлемi 136284 парақ. Ақмола облысының мемлекеттiк архивiнiң аса құнды құжатттарын сканерлеу басталады.
2. Құжаттарды сканерлеу, фотоқұжаттар ресiмдеу үшiн көрмелер, басылымдар және т. б. жүзеге асыру.
3. Ақмола облысының мемлекеттiк архивiнiң web-сайтын жаңарту. Ақмола облысының мемлекеттiк архивi сайтын ай сайын жаңарту.
Бөлiммен мынадай негiзгi тапсырмалар қамтамасыз етiледi:
• Сайттың үздiксiз жұмысы;
• жаңа ақпаратты сайтқа салу;
•қателердi жою;
•Сайт стилистикасына сәйкес материалдарды әзiрлеу және орналастыру.
4. Компьютерлiк қызмет көрсету және басқа ұйымдастыру техникасын, облыстық архив қызметкерлерiнiң сұрауымен компьютерлерiндегi ұсақ кемшiлiктердi жою, картридждердi толтыру, компьютер және принтер бөлшектерiн ауыстыру.
5. «Ветеран труда» базасына фамилиялар енгiзу саны -1200.
6. Жазба сандық деректердi фотопленкаға жазу, саны- 5 рулон, 4000 кадр.
7. Көрменiң, кiтаптың дизайнын жасау және безендiру.
8. БАҚ мақалалар дайындау.
9. БЭАҚ –қа 1 Қордың құжаттары енгiзiледi.
5. Ақпараттық –ұйымдастыру бөлiмi
Ақмола облысының мемлекеттiк мұрағатында сақталған Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын толық қолданылуын қамтамасыз ететiн ғылыми-зерттеу жұмысы — ұйымдастыру-ақпараттық бөлiмiнiң негiзгi қызметi.
2020 жылы ақпараттық -ұйымдастыру бөлiмi «Рухани Жағыры» бағдарламасы аясындағы «Ақмола облысы архив құжаттарында», «По страницам истории» жобаларын iске асыруға бағытталған бiрқатар iс- шараларды жалғастыруды жоспарлап отыр.
Аталмыш жобалар аясында келесi iс-шаралар жоспарланған: Ақмола облысының тарихы туралы құжаттарды Қазақстан Республикасының және шетелдiң мемлекеттiк архивтерiнде жинақтау; тақырыптық сағаттарды, дәрiстердi, тарих сабақтарын, экскурсияларды, көрмелердi өткiзу.
ҚР бiлiм және ғылым Министрлiгi ғылым комитетi ММ «Мемлекет тарихы институты» және облыстық архив арасында өзара ынтымақтастық келiсiмшарт жоспарлануда.
«Ақмола облысы архив құжаттарында» жобасы аясында, тұрақты көрме залы бойынша 230 экскурсия, 7845 адам қамтиды. Экскурсиялар арнайы кесте бойынша өткiзiледi.
"Ақмола облысы архив құжаттарында" жобасын жүзеге асыру аясында "Жас зерттеушi" клубының 2019-2020 оқу жылының жоспары бойынша жұмысы жалғасуда:
1. «Жас зерттеушi» клубындағы менiң ғылыми зерттеу жұмыстарым» клуб мүшелерiнiң телесюжетi.
2. «Ел сүйсiнер ер тұлға» Ауельбеков Е.Н.90 жылдығына арналған конференция.
3. Абылай хан, Бигельдинов Т.,Габдуллин М. ескерткiштерiне саяхат.
4. «Ассамблея — татулыққа бастар төте жол» Қазақстан халқының Ассамблеясының 25 жылдығына арналған дөңгелек үстел.
5. «Туған елiмнiң тарихы» мектеп конференциясы.
Клуб мүшелерiнiң ғылыми — зерттеу жұмыстары:
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы: менiң көзқарасым»; «О депортации поляков в Казахстан»; «Ученые в Боровом во время ВОВ»; «Мен қазақтың баласымын»; «Аққөл — заманауи технология қаласы» және т.б.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «По страницам истории» жобасы бойынша кiтап, жинақтамаларды дайындап, басылымнан шығару жоспарлануда:
1. «Ағалардың асу жолдары» облыстың әлеуметтiк-экономикалық дамуына үлес қосқан тұлғалар туралы (жеке шығу тегi бойынша).
2. «Ақмола облысының тарихы архив беттерiнде» (Ақмола облысының тарихы фотосурет, құжаттар беттерiнде).
3. «Хронограф» (2019 жылғы «Арқа Ажары» газетi бойынша).
4. «Хронограф» (2019 жылғы «Акмолинская правда» газетi бойынша).
5. «Хронограф» (2018-2019 жж. Ақмола облысының аудандық газеттерi бойынша).
6. «Дерек пен дәйек үндескен» (зерттеушiлердiң АОМА құжаттары еңген ғылыми еңбектерiнiң жинағы)
7. «Туған елiмнiң тарихы» (мектеп конференциясының материалдары).
8. «Көкшенiң бiртуар тұлғалары» (есiмдерi Көкшетау қаласының көшелерiне берiлген жеке тұлғалардың өмiрбаяндық жинағы).
Қазақстан Республикасы мен Ақмола облысының тарихындағы айтулы даталарға келесi тақырыптар бойынша архивтiк көрмелер жоспарланған:
«Кемел ойлы кемеңгер», қазақ елiнiң белгiлi жазушысы, ақын, драматург, «Кочевники», «Золотая орда» тарихи романдарының авторы Ильяс Есенберлиннiң 150 жылдық мерейтойына арнайы фотоқұжаттық көрме (қаңтар).
«Қаһарман ұрпаққа тағзым», Ұлы Жеңiстiң 75 жылдығына арналған фотодоқұжаттық көрме (сәуiр);
«Ассамблея — татулыққа бастар төте жол» Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығына арнайы виртуалды фотоқұжаттық көрме (мамыр).
«Айбарлы асқар елдi асқақтатар Ата Заң» ҚР Конституция күнiне арналған фотоқұжаттық көрме (тамыз).
«Елбасы күнi — елдiкке құрмет мерекесi» Тұңғыш Президент күнiне арналған фотоқұжаттық көрме (қараша).
«Елбасы күнi — елдiкке құрмет мерекесi» Қазақстанның Тәуелсiздiк күнiне арналған фотоқұжаттық көрме (желтоқсан).
Iс-шаралар (конференция, дөңгелек үстел, дәрiс және т.б.)
«Ел сүйсiнер ер тұлға» Е.Н.Ауелбековтiң 90 жылдығына арнайы конференция. (ақпан).
«Елiм деп өткен жан» Е.Н.Ауелбековтiң 90 жылдығына орай дәрiс (ақпан).
«Рухани жаңғыру: архив — ел тарихының қазынасы» виртуалды көрме (наурыз).
«Рухани жаңғыру: архив — ел тарихының қазынасы» дәрiс (наурыз).
«Ассамблея — татулыққа бастар төте жол» Қазақстан халқы Ассамблеясының 25 жылдығына арнайы дөңгелек үстел (сәуiр).
«Ассамблея — татулықты сақтаған — тектiлiктiң белгiсi» лекция к 25 летию Ассамблеи народа Казахстана (сәуiр).
«Туған елiмнiң тарихы» «Жас зерттеушi» клубының мектепаралық конференциясы (мамыр).
«Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев», қазақ елiнiң ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың 175 жылдығына орай дәрiс (қыркүйек).
«Ата-баба тарихынан» Алтын Орданың 750 жылдығына арнайы конференция (қазан).
«Тарих толқынындағы Елбасы» ҚР Тұңғыш президентi Н.Ә.Назарбаевтың 80 жылдығына арналған дөңгелек үстел (қараша).
Iс-шараларға жалпы бiлiм беру мектептерiнiң оқушылары, студенттер, мекеме қызметкерлерi, БАҚ өкiлдерi қатысады.
Архив қызметкерлерiнiң мақалалары БАҚ жариялау бойынша жұмыстар жалғастырылады, облыстық, қалалық және республикалық басылымдарға 12 мақала дайындау жоспарланған.
6. Ғылыми –техникалық ақпарат. Кадр бiлiктiлiгiн арттыру.
Ұжымның әлеуметтiк дамыуы.
Қызметкерлердiң бiлiктiлiгiн арттыру үшiн архив iсi бойынша жан-жақты зерделеу мәселелерi жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлердi оқыту.
2020 жылға жұмыс жоспары құрастырылды, ай сайын аппараттық оқулар өткiзiледi.
ҚР архив мекемелерiнiң қызметiн белсендi пайдалану. Жедел кеңестерде архив қызметкерлерiнiң жұмыс жоспарының орындалу барысы туралы жоспарлы көрсеткiштердi және айлық жұмыс жоспарлары есептерiн тыңдау. Атқарылған жұмыстарын есепке алу.
Азаматтық қызметте 3 жыл еңбек еткен соң, архив қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыру үшiн аттестаттау өтедi.
Мемлекеттiк тiлдi оқыту мақсатында сабақтар жалғасады. Сонымен қатар, әр түрлi курстар мен басқа да оқу нысандарында барлық архив қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыру жоспарлануда.